Viện Âm nhạc phối hợp tổ chức khóa tập huấn, trao đổi về vấn đề tư liệu hóa và lưu trữ âm thanh, âm nhạc
Vào tuần cuối tháng 3/2024, Viện Âm nhạc đã đồng hành cùng Domdom - Trung Tâm Âm Nhạc & Nghệ Thuật Thể Nghiệm và trường Đại học Queen’s Belfast (Vương Quốc Anh) tổ chức một khóa tập huấn, trao đổi ngắn ngày với chủ đề “Định vị âm nhạc, âm thanh và lưu trữ trong bối cảnh rộng lớn”. Chương trình tập huấn được thực hiện với sự tham gia về mặt chuyên môn của ba chuyên gia người Anh thuộc trường Đại học Queen’s Belfast, các nhà nghiên cứu, giảng viên, nghệ sĩ Việt Nam cùng các học viên – những người quan tâm đến lĩnh vực này.
Ngay trong ngày làm việc đầu tiên, sau phần khai mạc, giới thiệu chung về khóa tập huấn, trao đổi của Giáo sư Franziska Schroeder (thuộc trường Đại học Queen’s Belfast) và Nhạc sĩ Trần Kim Ngọc - người sáng lập Domdom, các học viên được chia thành các nhóm để trực tiếp thực hành công việc tư liệu hóa ngay trong môi trường đô thị. Các nhóm tiến hành thu thập dữ liệu, phỏng vấn ngắn, ghi lại âm thanh và thực hiện cảnh quay trực quan về đường phố Hà Nội. Với dữ liệu thu được, mỗi nhóm sẽ thuyết trình ý tưởng và kết quả thực hiện sản phẩm của mình và tạo lập một tấm bản đồ lưu trữ.
Bước sang ngày thứ hai, các học viên được tiếp cận với những thông tin liên quan tới công việc lưu trữ, tư liệu hóa âm nhạc và nghệ thuật biểu diễn qua phần thuyết trình của các diễn giả Việt Nam và Anh Quốc, gồm các nội dung: “Thu thập âm nhạc, âm thanh và tiếng ồn trong một môi trường đa giác quan” (GS. Franziska Schroeder), “Lập bản đồ để hiểu về quyền ực và sự đại diện trong âm nhạc và lưu trữ” (TS. Ali FitzGibbon), “Vấn đề tư liệu hóa và lưu trữ dữ liệu tại Viện Âm nhạc” (TS. Phạm Minh Hương), “Lưu trữ số về di sản, văn hóa và nghệ thuật ở Việt Nam” (TS. Lư Thị Thanh Lê), “Tư liệu hóa âm nhạc và nghệ thuật biểu diễn các dân tộc thiểu số Việt Nam: chia sẻ một vài kinh
nghiệm” (PGS.TS Kiều Trung Sơn) và “Lưu trữ/Lưu niệm: vai trò của tư liệu hóa và lưu trữ âm nhạc với nghệ sĩ” (Nhạc sĩ Nguyễn Xuân Sơn (SonX).
Ngày thứ ba - hành trình dần tiến về đích với chuyến đi điền dã tới Bắc Ninh. Tại đây, học viên được học hỏi, quan sát, phỏng vấn nghệ nhân và trải nghiệm thực hành lưu trữ và tư liệu hóa dân ca Quan họ Bắc Ninh.
Ngày cuối cùng với cuộc thảo luận “Bàn dài” đã khép lại toàn bộ chương trình tập huấn, trao đổi. Đây là một hình thức trao đổi tương đối mới ở Việt Nam, hướng tới sự bình đẳng, tự do trong việc thể hiện các quan điểm cá nhân. Cuộc thảo luận này diễn ra với sự tham gia, chứng kiến của tất cả các học viên, diễn giả, các điều phối viên của đơn vị tổ chức chính và đã thu hút được rất nhiều ý kiến trao đổi thẳng thắn, nhiều chiều từ các góc độ khác nhau. Với một cái kết mở, khóa tập huấn trao đổi “Định vị âm nhạc, âm thanh và lưu trữ trong bối cảnh rộng lớn” như một hạt giống gây mầm cho những hoạt động tiếp theo liên quan đến lĩnh vực tư liệu hóa và lưu trữ âm nhạc, cũng như góp phần định hình và nuôi dưỡng một nhận thức nghiêm túc, đúng đắn về những giá trị thiết thực của công việc này, đặc biệt là trong giới nhạc sĩ và nghệ sĩ thực hành.
VŨ THÚY KIỀU OANH